Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας – Νόμος 107(Ι)2022

Στις 15 Ιουλίου 2022 δημοσιεύθηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας και απέκτησε ισχύ ο Νόμος που Προβλέπει για την Προώθηση και Ενθάρρυνση της Χρήσης των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, 107(Ι)/2022 («ο Νόμος 107(Ι)/2022»). Μια πολύ σημαντική νομοθεσία η οποία σκοπό έχει τη μερική εναρμόνιση της Κυπριακής Δημοκρατίας με την Ευρωπαϊκή Οδηγία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 11ης Δεκεμβρίου 2018 («η Οδηγία») και κατ’ επέκταση με τη σθεναρώς και αποφασιστικώς δεδηλωμένη πολιτική της Ένωσης για την επείγουσα κλιματική αλλαγή η οποία μπορεί να επιτευχθεί μόνο μέσω της μείωσης εκπομπών αερίου του θερμοκηπίου, δράση η οποία βεβαίως δεν θα μπορούσε να υλοποιηθεί χωρίς την προώθηση της χρήσης ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές.

(Η ενέργεια από ανανεώσιμες μη ορυκτές πηγές είναι η αιολική, ηλιακή (ηλιακή θερμική και ηλιακή φωτοβολταϊκή) γεωθερμική ενέργεια, ενέργεια του περιβάλλοντος, παλιρροϊκή, κυματική και λοιπές μορφές ενέργειας των ωκεανών, υδροηλεκτρική, από βιομάζα, ενέργεια από τα εκλυόμενα στους χώρους υγειονομικής ταφής αέρια, από τα αέρια που παράγονται σε σταθμούς επεξεργασίας λυμάτων και τα βιοαέρια).

Η Οδηγία θεσπίστηκε με σκοπό την αναθεώρηση προς τα πάνω του στόχου που είχε αρχικώς τεθεί με την Οδηγία 2009/28/ΕΕ εν σχέση με το ποσοστό παραγωγής ενέργειας εντός της Ένωσης από ανανεώσιμες πηγές, από το είκοσι (20%) μέχρι το 2020 στο τριάντα δύο (32%) μέχρι το 2030. Η Οδηγία κατοχυρώνει κοινές αρχές και κανόνες μεταξύ των κρατών μελών που αποσκοπούν στην αφαίρεση των όποιων εμποδίων, στην παροχή επενδυτικών κινήτρων και στη μείωση του κόστους αξιοποίησης τεχνολογιών που παράγουν ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές, ενθαρρύνοντας παράλληλα τη συμμετοχή, και ενδυναμώνοντας το ρόλο, των πολιτών, των καταναλωτών και των επιχειρήσεων στην πρωτοβουλία για τη μετάβαση στην πράσινη ενέργεια και την κλιματική αλλαγή.

Ο Νόμος 107(Ι)/2022, ο οποίος παρά τη σημαντικότητα του θεσπίστηκε και ενσωματώθηκε στο εθνικό δίκαιο μετά από πολλές πιέσεις και εν τέλει διαδικασία επί παραβάσει από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, έχει καταργήσει τους περί της Προώθησης και Ενθάρρυνσης της Χρήσης των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας Νόμους του 2013 έως 2018 και αποσκοπεί, μεταξύ άλλων, σε συμμόρφωση με την Οδηγία:

  1. Στη θέσπιση ενός κοινού πλαισίου με τα άλλα κράτη μέλη για την προώθηση της ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, ορίζοντας ένα δεσμευτικό ενωσιακό στόχο για το συνολικό μερίδιο ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές στην ακαθάριστη τελική κατανάλωσης ενέργειας της Ένωσης μέχρι το 2030, στο τριάντα δύο (32%) αφήνοντας περιθώριο μεταβολής του ποσοστού αυτού βάσει αποφάσεων της Ένωσης.
  • Στη θέσπιση κανόνων για τη χρηµατοδοτική στήριξη της ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται από ανανεώσιµες πηγές, για την αυτοκατανάλωση παρόµοιας ηλεκτρικής ενέργειας, για τη χρήση ενέργειας από ανανεώσιµες πηγές στους τοµείς θέρµανσης, ψύξης και µεταφορών, για την περιφερειακή συνεργασία µεταξύ της ∆ηµοκρατίας και των κρατών µελών και µεταξύ της ∆ηµοκρατίας και τρίτων χωρών, για τις εγγυήσεις προέλευσης, για τις διοικητικές διαδικασίες και για την πληροφόρηση και την κατάρτιση.
  • Σύσταση σημείου επαφής (one-stop-centre) για καθοδήγηση, πληροφόρηση και διευκόλυνση των πολιτών, καταναλωτών και επιχειρήσεων κατά τις διαδικασίες αδειοδότησης έργων ΑΠΕ.
  • Απλοποίηση και επιτάχυνση των διαδικασιών αδειοδότησης έργων ΑΠΕ, καθώς και υποχρέωση για ολοκλήρωση των διαδικασιών εντός συγκεκριμένων χρονοδιαγραμμάτων.
  • Ενδυνάμωση του ρόλου και της συμμετοχής των πολιτών σε θέματα ΑΠΕ, εισάγοντας πρόνοιες αναφορικά με τη στήριξη της ιδιοκατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ και τη λειτουργία κοινοτήτων ανανεώσιμης ενέργειας, στα πλαίσια των οποίων πολίτες, μικρομεσαίες επιχειρήσεις και τοπικές αρχές, δύναται να συμμετέχουν από κοινού στην ανάπτυξη και εκμετάλλευση έργων ΑΠΕ, αποφέροντας οικονομικά, κοινωνικά και περιβαλλοντικά οφέλη στην κοινότητά τους.
  • Ορίζει ότι το μερίδιο ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές στην ακαθάριστη τελική κατανάλωση ενέργειας στη ∆ηµοκρατία από την 1η Ιανουαρίου 2021 και µετέπειτα δεν θα πρέπει να είναι µικρότερο από δεκατρία τοις εκατό (13%).
  • Εξουσιοδοτεί το Υπουργικό Συμβούλιο, κατόπιν εισήγησης από την Υπουργό Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας, να εκδίδει καθεστώτα στήριξης που στοχεύουν στην ενθάρρυνση της χρήσης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.

Πρόκειται για ένα πολύ σοβαρό νομοθέτημα, η σημαντικότητα του οποίου αντικατοπτρίζεται στη σημασία που δίδει η Ευρωπαϊκή Ένωση στη κλιματική αλλαγή και στη μετάβαση στην πράσινη ανάπτυξη και προσφάτως στην απεξάρτηση της Ευρώπης από το Ρωσικό φυσικό αέριο. Ο τομέας των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας με βεβαιότητα θα καταλάβει μεγάλο  και σημαντικό μερίδιο στο χαρτοφυλάκιο του Υπουργείου Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας, τα επόμενα χρόνια, ενώ αναμένεται να προσελκύσει σημαντικές επενδύσεις, τόσο εγχώριες όσο και από ξένους επενδυτές, έχοντας ως δεδομένο ότι η Κύπρος θα πρέπει μέχρι το 2030 να αυξήσει την παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, από το δεκατρία με δεκατέσσερα τοις εκατό (13%-14%) περίπου που βρίσκεται σήμερα στο τριάντα τοις εκατό (32%), ποσοστό που ενδεχομένως να αυξηθεί σύντομα, δεδομένης της πρότασης που υπόβαλε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή το Μάιο του 2022 για αύξηση του ποσοστού αυτού στο σαράντα πέντε τοις εκατό (45%).