Μέσω του περί Πτώχευσης Νόμος (ΚΕΦ.5) (στο εξής ο «Νόμος»), δίδεται το δικαίωμα σε πιστωτή να προβεί,  μέσω της ενδεδειγμένης από τον Νόμο διαδικασία,  σε κήρυξη του οφειλέτη ως πτωχεύσας  και έτσι να εξασφάλιση με αυτόν τον τρόπο την οφειλή.

Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με το άρθρο 5(1) του Νόμου, πιστωτές έχουν δικαίωμα να προσέλθουν στο Δικαστήριο και κατόπιν υποβολής αίτησης πτώχευσης, να κηρυχθεί ο χρεώστης (φυσικό πρόσωπο) σε πτώχευση με την έκδοση διατάγματος, όποτε η περιουσία του οφειλέτη θα ανατεθεί στη φύλαξη του επίσημου παραλήπτη, ο οποίος θα διαχειριστεί των οικονομικών υποθέσεων του μέχρι την κατανομή των οφειλόμενων μεταξύ των πιστωτών.  Περαιτέρω, στο άρθρο 3 του Νόμου καθορίζονται οι πράξεις των οφειλετών συνιστούν πράξη πτώχευσης για να ενεργοποιηθεί το δικαίωμα υποβολής αίτησης πτώχευσης, ως εξής:

• αν στην Κύπρο ή αλλού προβαίνει σε δόλια μεταβίβαση, δωρεά, παράδοση ή μεταβίβαση της περιουσίας του ή οποιουδήποτε μέρους αυτής·

• αν στην Κύπρο ή αλλού προβαίνει σε οποιαδήποτε παραχώρηση ή μεταβίβαση της περιουσίας του ή οποιουδήποτε μέρους αυτής, ή δημιουργεί σε αυτή επιβάρυνση, η οποία σύμφωνα με το Νόμο αυτό ή οποιοδήποτε άλλο Νόμο θα ήταν άκυρη ως δόλια προτίμηση αν ο χρεώστης κηρυσσόταν σε πτώχευση·

• αν διενεργήθηκε εναντίον του εκτέλεση με κατάσχεση των εμπορευμάτων του, με διαδικασία αγωγής σε οποιοδήποτε Δικαστήριο, και τα κατασχεθέντα εμπορεύματα είτε πωλήθηκαν είτε κρατούνται από τον εντεταλμένο για την εκτέλεση δικαστικών ενταλμάτων για είκοσι μια ημέρες, νοουμένου ότι, αν υποβλήθηκε αίτηση για δικαστική επίλυση της διαφοράς αναφορικά με τα κατασχεθέντα εμπορεύματα, ο χρόνος που παρήλθε μεταξύ της ημερομηνίας κατά την οποία η αίτηση υποβλήθηκε και της ημερομηνίας κατά την οποία η διαδικασία της αίτησης οριστικά διευθετείται, ή εγκαταλείπεται, δεν θα λαμβάνεται υπόψη στον υπολογισμό της περιόδου των είκοσι μιας ημερών·

• αν καταθέσει στο Δικαστήριο δήλωση ανικανότητας του να πληρώσει τα χρέη του ή υποβάλει αίτηση για εκούσια πτώχευση·

• αν πιστωτής εξασφαλίζει εναντίον του τελεσίδικη απόφαση ή τελικό διάταγμα για οποιοδήποτε ποσό, και, ενώ δεν αναστάλθηκε η εκτέλεση της απόφασης ή του διατάγματος, επέδωσε σε αυτόν στην Κύπρο ή αλλού με άδεια του Δικαστηρίου, ειδοποίηση πτώχευσης βάσει του Νόμου αυτού και μέσα σε επτά ημέρες μετά την επίδοση της ειδοποίησης σε αυτόν, σε περίπτωση που η επίδοση γίνεται στην Κύπρο και σε περίπτωση που η επίδοση γίνεται αλλού μέσα στον καθορισμένο από το διάταγμα που παρέχει την άδεια για επίδοση χρόνο, ο χρεώστης είτε συμμορφώνεται με τις απαιτήσεις της ειδοποίησης, είτε ικανοποιεί το Δικαστήριο ότι έχει ανταπαίτηση, δικαίωμα συμψηφισμού ή ανταγωγή η οποία εξισώνεται ή υπερβαίνει το ποσό του εξ αποφάσεως χρέους ή το ποσό που διατάχτηκε να πληρωθεί, και την οποία δεν ήταν δυνατό να προβάλει στην αγωγή ή τη διαδικασία στην οποία εξασφαλίστηκε η απόφαση ή το διάταγμα.(οποιοδήποτε πρόσωπο το οποίο κατά τον εκάστοτε χρόνο νομιμοποιείται να εκτελέσει τελεσίδικη απόφαση ή τελικό διάταγμα, θα θεωρείται ότι είναι πιστωτής που εξασφάλισε τελεσίδικη απόφαση ή τελικό διάταγμα.)

• Αν, ενώ οφείλει σε πιστωτή χρέος που δύναται να επαληθευτεί σε πτώχευση παραλείπει να πληρώσει, ή να εξασφαλίσει ή να συμβιβάσει το χρέος αυτό, μέσα σε τέτοιο χρόνο που θα επιτραπεί από διάταγμα που εκδίδεται από το Δικαστήριο σε αίτηση του πιστωτή, νοουμένου πάντοτε ότι καμία τέτοια αίτηση δεν γίνεται δεκτή από το Δικαστήριο, εκτός αν επιδόθηκε προηγουμένως στο χρεώστη ειδοποίηση πτώχευσης που απαιτεί την πληρωμή του χρέους και έλαβε γνώση της αίτησης αυτής και κλήθηκε να δείξει λόγο εναντίον της ίδιας·

• αν Προσωπικό Σχέδιο Αποπληρωμής θεωρείται ότι έχει αποτύχει ή έχει τερματισθεί σύμφωνα με τις διατάξεις του περί Αφερεγγυότητας Φυσικών Προσώπων (Προσωπικά Σχέδια Αποπληρωμής και Διάταγμα Απαλλαγής Οφειλών) Νόμου.

Προϋποθέσεις:

Σύμφωνα με το άρθρο 5(1) του Νόμου ο πιστωτής δικαιούται να υποβάλει αίτηση πτώχευσης εναντίον χρεώστη, αν-

• το χρέος που οφείλεται από το χρεώστη προς τον Αιτητή πιστωτή, το συνολικό ποσό των χρεών που οφείλεται στους διάφορους αιτούντες πιστωτές συμποσούται σε δεκαπέντε χιλιάδες ευρώ (€15.000), και,

• το χρέος είναι εκκαθαρισμένο ποσό, πληρωτέο είτε αμέσως είτε σε καθορισμένο μελλοντικό χρόνο, και

• η πράξη πτώχευσης στην οποία στηρίζεται η πτώχευση συνέβηκε μέσα σε έξι μήνες πριν από την υποβολή της αίτησης, και

• ο οφειλέτης κατοικεί στην Κύπρο ή, μέσα σε περίοδο ενός χρόνου πριν από την ημερομηνία υποβολής της αίτησης, είχε τη συνήθη διαμονή, ή είχε τόπο διαμονής ή τόπο εργασίας στην Κύπρο ή διεξήγαγε εργασίες στην Κύπρο προσωπικά, ή με αντιπρόσωπο ή διευθυντή, ή είναι ή μέσα στην περίοδο που αναφέρθηκε ήταν μέλος οίκου ή συνεταιρισμού που διεξήγαγε εργασίες στην Κύπρο μέσω εταίρου ή εταίρων ή αντιπροσώπου ή διευθυντή, και

• ο πιστωτής ή οι πιστωτές που υποβάλλουν από κοινού την αίτηση δηλώσουν στην αίτηση τόσο το πλήρες όνομα, τον αριθμό ταυτότητας, το επάγγελμα και τη διεύθυνσή τους, όσο και εκείνα του οφειλέτη, και

• ο πιστωτής καταβάλλει στον Επίσημο Παραλήπτη τέλος ύψους πεντακοσίων ευρώ (€500)

Νοείται ότι, σε περίπτωση απόσυρσης ή απόρριψης της σχετικής αίτησης από το Δικαστήριο, το εν λόγω τέλος δεν επιστρέφεται στον Αιτητή, και ο Αιτητής, θα πρέπει να παραδώσει αντίγραφο της αίτησης και του διατάγματος πτώχευσης όταν εκδοθεί, στον Επίσημο Παραλήπτη, στον Διευθυντή του Τμήματος Κτηματολογίου και Χωρομετρίας, στον Διευθυντή του Τμήματος Εμπορικής Ναυτιλίας, στον Γενικό Διευθυντή του Χρηματιστηρίου Αξιών Κύπρου και στον Διευθυντή του Τμήματος Οδικών Μεταφορών.

Διαδικασία πτώχευσης φυσικού προσώπου έχει ως εξής:

Σε περίπτωση που η πράξη του οφειλέτη συνιστά πράξη πτώχευσης ως το  άρθρο 3(1) το Νομού, θα πρέπει αρχικά να καταχωρηθεί μονομερής Αίτησης ενώπιον του Δικαστηρίου (αίτηση ειδοποίησης πτώχευσης), ως οι πρόνοιες του άρθρου 3(3) του Νόμου, με την οποία καλείται ο οφειλέτης να πληρώσει το χρέος, ή να εξασφαλίσει το χρέος ή να συμβιβάσει αυτό κατά τρόπο που να ικανοποιεί τον πιστωτή ή το Δικαστήριο και σε περίπτωση μη συμμόρφωσης του χρεώστη εντός καθορισμένης προθεσμίας ο πιστωτής δύναται να καταχώρηση αίτηση πτώχευσης εναντίον του.

Με την επιτυχή έκδοση του διατάγματος ειδοποίησης πτώχευσης το εν λόγω Διάταγμα επιδίδεται στον οφειλέτη και σε περίπτωση που εκπνεύσει η προθεσμία η οποία αναγράφεται στο Διάταγμα, ο πιστωτής δύναται εντός 6 μηνών, ως προνοείται από το άρθρο 5(1)(γ) του Νόμου, από την καταχώρηση της αίτησης ειδοποίησης πτώχευσης να καταχωρήσει αίτησης με την οποία θα αιτείται την έκδοση διατάγματος πτώχευσης εναντίον του οφειλέτη.

Πριν την καταχώρηση της αίτησης πτώχευσης θα πρέπει ο πιστωτής να καταβάλει στον Επίσημο Παραλήπτη τέλος ύψους πεντακοσίων ευρώ (€500), ως προνοεί το άρθρο 5(1)(στ) του Νόμου, και να εξασφαλίσει από Τμήμα Αφερεγγυότητας πιστοποιητικό μη πτώχευσης, ως προνοεί το άρθρο 4(1) του Νομού, με σκοπό να επιβεβαιωθεί ότι δεν έχει ήδη υποβληθεί αίτηση πτώχευσης εναντίον του οφειλέτη και ή δεν βρίσκεται σε ισχύ Προσωπικό Σχέδιο Αποπληρωμής ή προστατευτικό διάταγμα σύμφωνα με τις διατάξεις του περί Αφερεγγυότητας Φυσικών Προσώπων (Προσωπικά Σχέδια Αποπληρωμής και Διάταγμα Απαλλαγής Οφειλών) Νόμου. Το τέλος καταβολής για την εξασφάλιση του πιστοποιητικού μη πτώχευσης ανέρχεται στα €40 και η αίτηση για εξασφάλιση του εν λόγω πιστοποιητικού μπορεί να γίνει είτε γραπτώς είτε ταχυδρομικός.   

Με την καταβολή των εν λόγω τελών, ο πιστωτής δύναται να καταχωρήσει Αίτηση Πτώχευσης εναντίον του οφειλέτη. Η εν λόγω αίτηση συνοδεύεται πάντοτε από ένορκη δήλωση στην οποία επεξηγούνται οι λόγοι που ο πιστωτής προβαίνει στην καταχώρηση της αίτησης,  αναφέροντας επίσης ότι πριν από την υποβολή της εν λόγω αίτησης, ο πιστωτής είχε καταβάλει εύλογες προσπάθειες για εξασφάλιση των χρεών του οφειλέτη και επισυνάπτονται επί της ένορκης δήλωσης η απόδειξη πληρωμής του ποσού των πεντακοσίων ευρώ (€500) στον Επίσημο Παραλήπτη και το πιστοποιητικό μη πτώχευσης.

Τέλος, σε περίπτωση επιτυχίας της αίτησης πτώχευσης, το σχετικό Διάταγμα, ως προνοεί το άρθρο 4(4) του Νόμου, δημοσιεύεται στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας, αναρτάται στην ιστοσελίδα του Επίσημου Παραλήπτη και κοινοποιείται στον Έφορο Φορολογίας, στον Διευθυντή του Τμήματος Κτηματολογίου και Χωρομετρίας, στις Υπηρεσίες Κοινωνικών Ασφαλίσεων και, εάν ο πτωχεύσας είναι υπάλληλος, στον εργοδότη του, εάν ο τελευταίος είναι γνωστός.

Εξασφάλιση εξ’ αποφάσεως χρέους – Επαλήθευση χρέους – Παράρτημα Δεύτερο του Νόμου

Με την επιτυχή έκδοση του Διατάγματος Πτώχευσης και το διορισμό του Επίσημου Παραλήπτη ως διαχειριστής της περιουσίας του χρεώστη, ο πιστωτής για να εξασφαλίσει το πόσο του εξ’ αποφάσεως χρέους θα πρέπει να υποβάλει την επαλήθευση χρέους γραπτώς στον Επίσημο Παραλήπτη ή στον διαχειριστή, εντός τριάντα πέντε (35) ημερών από την ημερομηνία δημοσίευσης του διατάγματος πτώχευσης στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας.

Ο πιστωτής συμμετέχει στην επαλήθευση του χρέους με την αποστολή ένορκης δήλωσης (υπό τη μορφή του εντύπου αρ.30 του Τμήματος Αφερεγγυότητας), η οποία πιστοποιείται ενώπιον Πρωτοκολλητή, προς τον Επίσημο Παραλήπτη και περιλαμβάνει τις λεπτομέρειες του χρέους με τα ανάλογα αποδεικτικά και εκθέτει κατά πόσο ο πιστωτής είναι ή δεν είναι εξασφαλισμένος πιστωτής. Οποιαδήποτε έξοδα προκύψουν για να συμπεριληφθεί ο πιστωτής στην επαλήθευση του χρέους βαραίνουν τον πιστωτή.

Ο διαχειριστής όταν λάβει μερίσματα από τον χρεώστη και/ή από την περιουσία του χρεώστη διανέμει τον εν λόγω μέρισμα με την εξής σειρά: (α) Πραγματικά έξοδα και αμοιβή του Διαχειριστή, (β) Δικαιώματα του Διαχειριστή, (γ) Έξοδα αιτούντα πιστωτή, (δ) Προνομιούχα χρέη, όπως Κυβερνητικοί φόροι, δασμοί κτλ και (ε) Ανασφάλιστα χρέη.